FUTURYZM

Futuryzm zrodził się we Włoszech jako antytradycyjny kierunek literacki. W 1909, w pierwszym manifeście futurystycznym, poeta Filippo Thommaso. Marinetti głosił kult siły, maszyny i szybkości. Przeciwstawiał się sztuce tradycyjnej i konformistycznej głosząc ideał nowej sztuki przyszłości oddającej dynamizm życia i cywilizacji. W 1910 r. do ruchu futurystycznego przyłączyła się grupa włoskich malarzy. Należeli do niej: Umberto Boccioni, Luigi Russolo, Carlo Carra, Giacomo Balla i Gino Severini. Wkrótce dołączyli do nich: Ardengo Soffici, Enrico Prampolini, Ottone Rosai, Mario Sironi i Fortunato Depero. W 1912 r. odbyła się wystawa w paryskiej galerii Bernheim - Jeune, poprzedzona dwoma manifestami futurystycznymi. Malarze pragnęli uwolnić sztukę od, szczególnie przejawiającego się we Włoszech, klasycznego grecko - rzymskiego ideału. Chcieli też zniszczyć kult przeszłości. Występowali przeciwko naśladownictwu, formom tradycyjnym, broniąc całkowitej wolności twórcy, a za podstawowy postulat uważali oryginalność. Jedyną ich zdaniem właściwą formą była synteza tematu i stanu duszy - przejście od jednego stanu do drugiego - następstwo zjawisk i odtworzenie deformacji jakiej podlega przedmiot pod wpływem ruchu. Futuryści pragneli znaleźć środki malarskie, które oddawałyby dynamizm współczesnego życia. Dążyli do zewania z perspektywą i tradycyjnym pojęciem przestrzeni. Teorie ich kształtowały się częściowo pod wpływem estetyki Crocego, oraz filozofii Jamesa i Bergsona. Jednym z głównych teoretyków malarstwa i rzeźby futurystycznej był Umberto Boccioni, według którego malarstwo powinno dać syntezę wszystkich momentów, a więc miejsa, czasu, formy i koloru, wyrażając jednocześnie stany duszy. Jego najbardziej znane obrazy to : "Stany duszy ", "Siły ulicy " , " Symultaniczny widok z okna", "Ulica wchodzi do domu", "Dynamizm głowy kobiecej " i "Elastyczność", oraz "Materia". Boccioni konstruował formy za pomocą przenikających się płaszczyzn i komponował obraz według linii - sił - dynamicznych reakcji przedmiotów na światło. Innym wybitnym futurystą włoskim był Gino Severini. Najważniejsze jego dzieła to: "Wspomnienia z podróży ", "Bulwar ", "Taniec Pan Pan w Monico ", " Nord-Sud", "Autobus". Odtwarza on również sumę momentów ruchu intenpretując temat tancerek Degasa w dziełach: "Tancerki w Monico ", " Tancerka z Bal Tabarin ". W późniejszym okresie swojej twórczości, dynamizm wyraża Severini w abstrakcyjnym rytmie, linii i świetle, lub za pomocą wibracji drobnych punktów czystych barw widma (" Ekspansja sferyczna światła "). Giacomo Balla w pierwszych swoich obrazach malował przedmiot w ruchu, ukazując kolejne jego fazy nałożone na siebie. Widać to w obrazach: "Dynamizm psa na smyczy", "Rytm skrzypka", "Lot jaskółek i współprzenikanie się rynien ". Później ukazuje ruch poprzez dynamizm abstrakcyjnych, półkolistych i prostych, zbiegających się pod ostrym kątem linii, np. w płótnach "Szybkość samochodu ", " Dynamiczna ekspansja + szybkość. W podobny sposób ukazywał ruch Luigi Russolo, który stworzył dzieła t.j. “ Plastyczny obraz poruszającej się kobiety ”, "Autoportret ", "Samochód wyścigowy". Inny futurysta, Carlo Carra stara się wyrazić dynamizm za pomocą rytmicznie powtarzających się, zgeometryzowanych, często abstrakcyjnych form. Jego znane dzieła to : " Co mi powiedział tramwaj ", ” Tocząca się dorożka ", " Rytm przedmiotów ", “Pogrzeb A Enrico" Prampolini w 1913 roku opublikował manifest futurystyczny o sugerowaniu kolorem dźwięków i zapachów - tzw. chromofonii, którą realizował w swoich obrazach t.j. "Kształt i zapach aktorki ". Z czasem odchodzi od futuryzmu zajmując się kubizmem. We Francji futuryzm oddziaływał na kubistów z grupy Section d` Or, w Anglii na Wortycyzm. Wiele cech łączy równiez futuryzm z dadaizmem. Futuryzm poprzez głoszone przez siebie hasła i teorię odegrał olbrzymią rolę w rozwoju sztuki XX wieku.