GRAFIKA
Sztukaka powielania kompozycji rysunkowych za pomocą artyst. technik odbitkowych, także odbitki wykonane tymi technikami. Podstawową cechą tak pojmowanej grafiki jest jej powtarzalność. Szeroko pojmowana grafika obejmuje rysunki oryginalne, techniki odbitkowe, pozwalające na powielenie rysunku i liternictwo nie powielane; dzieli się na grafikę artystyczną i grafikę użytkową. Grafika w swej klas. postaci jest sztuką czarno-białą, dysponującą gamą odcieni pośrednich, ale w każdej technice uzyskać można również odbitki kolorowe. W grafiki artystycznej całość procesu twórczego spoczywa w ręku artysty grafika, który opracowuje negatyw, tzn. wykonuje odpowiednią techniką rysunek na płycie drewn., metal. lub innej, a następnie pokrywa ją farbą i pod prasą wykonuje odbitki na papierze lub tkaninie. Każda odbitka, zw. ryciną, ma wartość oryginalnego dzieła sztuki, a liczba odbitek z jednego negatywu zależy od zastosowanej techniki. Podstawowe techniki graf., zależnie od sposobu opracowania negatywu, dzielą się na: wypukłe (drzeworyt, gipsoryt, korkoryt, linoryt oraz cellografia), wklęsłe (miedzioryt, mezzotinta, staloryt, suchoryt, kamienioryt, ceratoryt, i wszystkie techniki trawione, jak: akwaforta, akwatinta, elektrotinta, fluoroforta, sposób kredkowy i miękki werniks), płaskie (litografia i algrafia). Odmienny charakter mają, zaliczane również do grafiki, monotypia i serigrafia. Grafika użytkowa (termin powstał pod koniec XIX w.) służy określonym celom, gł. wydawnictwom i reklamie. Zalicza się do niej: ilustrację, ekslibris, plakat, liternictwo, druki akcydensowe, druki ulotne, banknoty, znaczki pocztowe i stemple. Dzieła grafiki użytkowej łączą przeważnie elementy dekor. z liternictwem i chociaż czasem bywają wykonane technikami grafiki artystycznej (np. ekslibris), to jednak najczęściej do ich powielania stosuje się metodę chemigrafii i skanery. Grafika wywodzi się z antycznej gliptyki oraz techniki drukowania tkanin i zdobienia skór, znanej w staroż. Egipcie. W Europie grafika zaczęła się rozwijać od XV w. wraz z upowszechnieniem znajomości papieru i druku. Najstarszą znaną techniką graf. jest drzeworyt, uprawiany od XIV w., następnie technika metal. — miedzioryt rozwijający się w XV w. Obie techniki były stosowane m.in. do ilustrowania ksiąg drukowanych, których rozwój przypada na XVI i XVII w. Rozkwit sztuki graf. nastąpił w XVII i XVIII w.; w XVII w. rozwinęła się akwaforta (Rembrandt van Rijn w Holandii); miedzioryt osiągnął szczyt swych techn. możliwości we Francji (R. Nanteuil, G. Edelinck) i we Flandrii (szkoła graf. P.P. Rubensa). W XVIII w. udoskonalono wszystkie techniki graf. i odkryto wiele nowych, zwł. w zakresie grafiki barwnej we Francji i w W. Brytanii (np. sposób kredkowy, sposób pastelowy); w W. Brytanii rozwinęła się tzw. sztuka czarna, tj. technika mezzotinty. W XIX w. gł. rozwinęła się grafika typu reprodukcyjnego — do wydawnictw i czasopism; jednocześnie z nią istniała również autorska grafika artystyczna. W XX w. w wydawnictwach stosuje się zwł. reprodukcję chemigraf.; grafika artystyczna przeżywa znów okres aktywności; cechuje ją ogromne zróżnicowanie technik i coraz częstsze stosowanie koloru.
GRAFIKA ARTYSTYCZNA
Dziedzina grafiki obejmująca dzieła nie mające określonego charakteru użytkowego poza oddziaływaniem artystyczno-estetycznym; całość procesu twórczego skupia się w rękach artysty grafika.
GRAFIKA UŻYTKOWA
Grafika stosowana, dziedzina grafiki obejmująca projektowanie plakatów, ilustracji książkowych, reklam, znaczków pocztowych, banknotów.
GRAFIKA KOMPUTEROWA
Dział informatyki zajmujący się tworzeniem obrazów obiektów rzeczywistych i wyimaginowanych.
Pierwsze prace z grafiki komputerowej wykonano w USA 1950 . W latach 80. dzięki gwałtownemu rozwojowi elektroniki grafika komputerowa stała się szeroko dostępna (m.in. dla użytkowników komputerów osobistych) i znalazła liczne zastosowania. Dominującym typem urządzeń graf. są obecnie monitory rastrowe, działające podobnie jak telewizory. Obraz składa się z bardzo wielu małych kropek, które można wyświetlać aż w 16,7 mln kolorów. Do tworzenia trwałych kopii obrazów służą m.in. magnetowidy i barwne drukarki laserowe. Grafika komputerowa ma często charakter interakcyjny — takie urządzenia jak klawiatura, mysz, manipulatory i pióro świetlne oraz odpowiednie oprogramowanie pozwalają użytkownikowi wprost przy komputerze konstruować obiekty, kontrolować ich położenie, ustalać barwy i oświetlenie oraz ruch. Grafika komputerowa obejmuje: podstawowe algorytmy rastrowe rysowania odcinków i krzywych oraz wypełniania obszarów, metody definiowania, reprezentowania obiektów i ich transformacji, metody modelowania oświetlenia i koloru, algorytmy rozstrzygania zasłaniania, metody nadawania obiektom wyglądu naturalnego i animację. Do sposobów definiowania obiektów należą: konstruowanie brył wielościennych, modelowanie krzywych i powierzchni (Béziera, sklejanych i Coonsa), konstrukcyjna geometria brył, metody fraktalne (fraktal) i stochastyczne określenie obiektów naturalnych (drzew, gór), podawanie równań ruchu cząstek (np. wody tworzącej fale) oraz metody reprezentacji objętościowej (m.in. drzewa ósemkowe). Transformacje opisują przekształcenia geom. (obroty, przesunięcia, rzutowania na płaszczyznę potrzebne do rysowania przedmiotów trójwymiarowych), odkształcenia obiektów pod wpływem działających sił oraz ruch. Modelowanie oświetlenia i koloru uzyskuje się przez uwzględnianie rodzaju źródeł światła, ich położenia, intensywności i barwy emitowanego oświetlenia oraz własności opt. i materiałowych wizualizowanych przedmiotów (charakterystyk odbicia rozproszonego i zwierciadlanego, stopnia przezroczystości, barwy). Algorytmy rozstrzygania zasłaniania wyznaczają widoczne fragmenty obiektów, rzucane przez nie cienie, a bardziej skomplikowane metody (śledzenia promieni i bilansu energ.) pozwalają uzyskiwać realist. obrazy jakości lepszej niż kolorowe zdjęcia. Wyspecjalizowane komputery (tzw. stacje graf.) są wyposażone w procesory realizujące sprzętowo wiele operacji; przyspiesza to znacznie ich wykonanie i umożliwia płynną animację nawet złożonych scen.
Do najważniejszych zastosowań grafiki komputerowej należą: graf. systemy konwersacyjne z użytkownikiem komputera, kreślenie wykresów i rysunków techn., komputerowy skład druk., wspomagane komputerowo projektowanie arch. oraz projektowanie form i wyrobów przem., symulacja i animacja zjawisk fiz., chem. i biol., kartografia, wizualizacja danych med., symulatory lotów, film (też animowany) i gry komputerowe.